Lokalne fondacije nisu nov koncept. Naprotiv, prva takva fondacija osnovana je u Klivlendu, u Ohaju (SAD) 1914. godine. Danas, preko sto godina kasnije, u svijetu ih ima oko 2000, a sva je prilika da se na tom broju neće zaustaviti. Mnogo puta do sada, na različitim podnebljima i u različitim kontekstima, pokazale su se kao ključni pokretač promjena u zajednici. Prije nego što otkrijemo kako to one mobilišu, inspirišu i osnažuju građane da se udruže i poboljšaju svoje neposredno okruženje, krenimo od početka.

Šta su to lokalne fondacije? One spajaju ljude koji imaju ideje sa onima koji imaju sredstva da ih sprovedu u djelo, pritom i jedne i druge pronalazeći na lokalnom nivou – u jednom gradu, opštini, kanton ili regionu. Drugim riječima, podržavaju inicijative sugrađana za rješavanje najraznovrsnijih lokalnih pitanja – od pitanja kulturnih i sportskih sadržaja, poboljšanja infrastrukture, životne sredine do revitalizacije javnih prostora – a novac za tu podršku pribavlja upravo od pojedinaca i preduzeća u istoj toj zajednici. Dakle, glavna odlika lokalne fondacije jeste da su i sredstva i ciljevi lokalni. I upravo u tome leži njena snaga.

Motor lokalnih promjena

Jedan od glavnih efekata ovih fondacija jeste zbližavanje, udruživanjezajednice povodom neposrednih, životnih pitanja. Nijedna inicijativa se ne rađa iz pretpostavke ili interesa pojedinaca, već se kristališe kroz upoznavanje sa potrebama svih članova zajednice.

Kako to udruživanje, po pravilu, karakteriše raznolikost u godinama, porijeklu, željama, problemima, mogućnostima sugrađana, lokalna fondacija neminovno otvara dijalog i primjenjuje transparentnost. Ukoliko se neki problem ili prilika sagledaju iz više uglova, očima više aktera, ogoliće se od svih predrasuda i pretpostavki o tome šta je najbolje za jedno društvo i svesti se na suštinu. S druge strane, transparentnost povodom organizacije, finansiranja i rezultata lokalnih inicijativa dodatno gradi mostove povjerenja među ljudima i podstiče ih da i sami preuzmu inicijativu i pronađu način da se uključe.

Možda i najvažnije, mobilišući ljude, osluškujući ideje i prikupljajući sredstva – lokalna fondacija omogućuje da filantropija živi na duže staze. Nezavisnost i od vlasti, i od tržišta, kao i stalno prikupljanje sredstava čini da se entuzijazam ne završi na jednoj jedinoj inicijativi, već da se iskra održava iznova, dokle god ima stvari koje treba popraviti. A njih ima, vjerovatno, uvijek.

COVID-19: lokalni odgovor na globalni problem

Da ne bismo stali samo na uopštenim tvrdnjama, značaj lokalnih fondacija postaje neupitan čim se pogleda uloga koju su imale i imaju u ublažavanju tekuće krize – u adresiranju efekata pandemije. Primjera radi, Fondacija tuzlanske zajednice već mjesecima sprovodi kampanju “Solidarno protiv korona virusa”, kojom su uspjeli da prikupe značajna sredstva za opremu za medicinske radnike, online školovanje socijalno ugroženih đaka i druge potrepštine porodica koje su se našle na rubu egzistencije. Lokalne fondacije iz Rumunije su, sa druge strane, zajedničkim snagama prikupile skoro dva miliona eura za nabavku medicinske i zaštitne opreme i socio-ekonomsku podršku građanima pogođenim krizom. Fondacija Front iz Novog Pazara (Srbija) razvila je tokom vanrednog stanja online platformu koja koordiniše donatore oko prioritetnih potreba zajednice. Kroz ovu platformu je, u veoma kratkom roku, regrutovano preko 100 volontera i prikupljeno 80.000 eura koji su brzo usmjereni na rješavanje urgentnih pitanja.

I dok su veliki sistemi i institucije bili paralizovani i, u najmanju ruku, tromi u svom odgovoru na Covid-19 zbog sebi svojstvenih dugih procedura i brojnih ograničenja, lokalne fondacije pokazale su se kao mnogo brže, agilnije i usmjerenije na konkretne potrebe. Tokom krize, one su uspjele da spoje i pokrenu sve tri strane: da organizuju volontere, da okupedonatore i lociraju najugroženije slojeve stanovništva i najhitnije potrebe. Zahvaljujući njima, adresirani su brojni problemi koji su, u haosu pandemije, prošli ispod radara sistema i institucija. I više od toga – pokazalo se da potencijal prevazilaženja i budućih kriza u dobroj mjeri leži u samoj zajednici i njenoj sposobnosti da se samo-organizuje.

Kako osnovati lokalnu fondaciju?

Upravo u cilju da podstakne osnivanje lokalnih fondacija širom Bosne i Hercegovine, početkom decembra pokrenut je program i konkurs „FONDACIJA NAŠEG KRAJA – ZAJEDNICA SE PITA!”. Konkurs je osmišljen kao inkubator za lokalne fondacije, koji će pružiti informacije, mentorstvo, poznanstva, a nakon samostalno prikupljenog prvog fonda, i dodatna finansijska sredstva potrebna za osnivanje i dugoročnu podršku inicijativama vašeg kraja.

Da biste se prijavili na konkurs potrebno je da okupite neformalnu grupu od bar troje ljudi koji žive u istom kraju i koji su spremni da zajedno rade na osnivanju fondacije i prijavite se do 29.01.2021. godine preko formulara na sajtu www.lokalnefondacije.ba.

Pokrenite lokalne promene. Poboljšajte svoju zajednicu.